Έχουμε μάθει - ατυχώς να αξιολογούμε τον λεγόμενο «πολιτισμό» με τους δείκτες της οικονομικής ανάπτυξης και των τεχνικών κατακτήσεων και όχι με κριτήρια ηθικών προσω-πικών σχέσεων.
Σαν αποτέλεσμα έχουμε αντί ο «πολιτισμός» να δαμάσει τα ένστικτα της διαστροφής και καταστροφής φαίνεται ότι μάλλον τα αποχαλινώνει και σύγχρονα επιβάλλει στον άνθρωπο του 21ου αιώνα ένα είδος ζωής εντατικής βασανιστικής αλλά και μονότονης και άχαρης που έχει κλονίσει όχι μόνο τη σωματική, μα κύρια την ψυχική του υγεία.
Η μονοδιάστατη οικονομική αντίληψη τον ωθεί στην αναζήτηση όλο και μεγαλύτερου κέρδους που και αυτό εξανεμίζεται με ένα συνεχή πολλαπλασιασμό τεχνικών αναγκών και στην φυγή σε μια εξωστρεφική ψυχαγωγία που τις περισσότερες φορές δεν διασκεδάζει αλλά καταπονεί.
Ο σύγχρονος άνθρωπος αμφιθύμεται μεταξύ αγχογόνου στρές από την μια πλευρά και του αισθήματος κενού από την άλλη.
Ενός κενού άμεσα εξαρτημένου από την ρηχότητα των σχέσεων που είχαν στηθεί μέσα στο περιβάλλον του άκρατου υλισμού και αμοραλισμού.
Ενός κενού που οδηγεί στην συγκλονιστική αποκάλυψη της τραγικής επίγνωσης της μοναξιάς του ανθρώπου.
Στην ιστορία της Δυτικής Ευρωπαϊκής μουσικής υπάρχει ένας πολύ ενδιαφέρον όρος, ο όρος παραλλαγή που αναφέρεται σε τεχνική σύνθεση κατά την οποία το μουσικό υλικό επαναλαμβάνεται παραλλαγμένο ποικιλοτρόπως.
Στο μουσικό ιστό λοιπόν της ζωής μας η μοναξιά είναι: ένα «μπάσο οστινάτο» που άλλοτε είναι ανεπαίσθητο σαν παλίρροια σε παραθαλάσσιο χωριό και άλλοτε τόσο ισχυρό που καλύπτει όλες τις άλλες νότες.
Υπάρχει απλά και δεν ζεί ο σύγχρονος άνθρωπος μέσα στις χωρίς φυσιογνωμίες τερατούπολεις, με τα τσιμεντένια δάση και τα εκσυγχρονισμένα σπηλαία τους που κρύβουν τον ουρανό για αυτό απεγνωσμένα τις ημέρες των αργιών ασφυκτιούν οι δρόμοι από την έξοδο των Ι.Χ. των καταπιεσμένων προς την εκτόνωση της ψυχής.
Το αίσθημα του πνιγμού διάχυτο…το αίσθημα του πόνου ακαθόριστο ……αλλά οξύ και διαπεραστικό «Δεν είμαι ο άνθρωπος που σκέφτεται πως δεν πρέπει να πονούμε ποτέ, περιφρονώ αυτή την ποταπή σοφία και αν μπορώ να επιλέξω προτιμώ να υπομείνω μέχρι τέλους τον πόνο.
Είναι καλό να υποφέρουμε και μές τα δάκρυα υπάρχει δύναμη αλλά δεν είναι καλό να υποφέρουμε σαν άνθρωποι χωρίς ελπίδα «μας λέει Κίρκεγκωρ».
Στον αιώνα του ηλεκτρονικού μύθου οι ψυχές πεθαίνουν αλλά πριν πεθάνουν ερημοποιούνται μέσα στην αλλοτρίωση και στην αποξένωση τους.
Όμως αυτή η ερημοποίηση και η αποξένωση ενεργοποιεί την «ύστατη ώρα» άλλες παραμέτρους………
Ίσως γιατί τόσο στο οντογενετικό όσο και στο φυλογενετικό επίπεδο αυτή η διάψευση, η απόρριψη, η ισοπέδωση, η εκμηδένιση ενεργοποιεί τον κόσμο της δημιουργικής φαντασίας και μαζί με αυτή την συνείδηση της εσωτερικότητας του καθένα μας.
Δηλαδή από αυτό το σημείο και μετά αρχίζουν τα δικά μας βήματα προς την προσωπική μας αλήθεια, μιας αλήθειας βουτηγμένης στην σιωπή , βουτηγμένη σ’ αυτό που κουβαλάμε, που είναι δύσκολο να λεκτικοποιηθεί με τους όρους της καθημερινότητας.
Η στροφή προς αυτήν την εσωτερικότητα της ύπαρξης…..και η δημιουργία μιας προσωπικής φιλοσοφίας, μας οδηγεί σε μια άλλη πιο οδυνηρή αποκάλυψη «ότι ο κόσμος δεν μας ανήκει».
Σ’ αυτό το κομβικό σημείο που έχει άμεση σχέση με την εσωτερική μας ωριμότητα, αντιλαμβανόμαστε τα γεγονότα όπως είναι στην πραγματικότητα και όχι πως φαίνονται .
Αποδεχόμαστε την μοναχικότητας μας που είναι μη συμβατή με τα συλλογικά και τα κοινωνικά πρότυπα.
Κατανοούμε γιατί ένα πρόσωπο που μπορεί να ζει έντονα «συνειδητά» θεωρείται επικίνδυνο από το σύνολο και σ’ αυτή την διάσταση αποκαλύπτονται οι αλήθειες.
Δημιουργούμε την μορφή μιας αλήθειας ικανής να ξεσκεπάσει, να γελοιοποιήσει να καταγγείλει την ψευτιά που υπάρχει στον έξω κόσμο μια αλήθεια της μάζας που εξυπηρετεί όλους αλλά όχι τις μονάδες.
«Η οδός της οδύνης οδηγεί τον άνθρωπο στην ολοκλήρωση του ως άτομο για τον απλό λόγο ότι κανείς δεν μπορεί να πάρει την θέση του στον πόνο, όπως κανείς δεν μπορεί να πάρει την θέση του στο θάνατο του» γράφει ο Ναtoli .
Η διαπίστωση αυτή μας συγκλονίζει, μας παραλύει.
Χανόμαστε μέσα στις συμβατικές σχέσεις όχι το υποκατάστατο αλλά το ακριβές αντίθετο των γνήσιων σχέσεων, χανόμαστε μέσα σε κοινωνικές εκδηλώσεις, χανόμαστε μέσα στο κοινωνικό σύνολο, χανόμαστε μέσα στο πλήθος, με σε λόγια κούφια ανούσια, μέσα σε φιλοφρονήσεις, σε μισά χαμόγελα, σε άνυδρες αγκαλιές, σε στοιχειωμένες σχέσεις, σε φοβισμένους ανθρώπους προσπαθώντας να καλύψουμε την γύμνια μας, προσπαθώντας να καλύψουμε τον πόνο που μας προκαλεί η αυθεντικότητα των σχέσεων γιατί είμαστε ασυνήθιστα ανέτοιμοι σε κάτι τέτοιο, ο φόβος μήπως ποδοπατηθούν τα αισθήματα μας η αλήθεια μας αναγκάζει να υιοθετήσουμε ψεύτικη συμπεριφορά.
Ρουτινοποιούμε τη ζωή μας αντιδρούμε, σ’ αυτήν την συγκλονιστική διαπίστωση με το να ζούμε ενστικτωδώς και εμπειρικά το χρόνο μας σπαταλώντας τον ασυλλόγιστα στην πρακτική των στιγμιαίων αισθήσεων.
Φοβόμαστε να καταθέσουμε την «αυθεντικότητα» μας εκεί έξω στον κόσμο των αγρίων. Η μοναξιά μας φουντώνει σαν αποτέλεσμα προεξόφλησης του φόβου ότι η προσωπική έκφραση της ύπαρξης μας δεν θα κατανοηθεί ή θα παρανοηθεί από τον άλλο.
Και όσο και αν προσπαθούμε να ντύσουμε την επικοινωνία με λέξεις, με επιθετικούς προσδιορισμούς, με κόμματα, με τελείες, με θαυμαστικά ανακαλύπτουμε ότι η γραμμή που ακολουθούμε είναι η γραμμή της υποκρισίας, η γραμμή που μας καθιστά έρμαια των παρακμιακών υπο προϊόντων «Τέχνης» και των παραψυχολογικών εκ ζητήσεων, η γραμμή που διαχρονικά έχει στηθεί σε πληθώρα διαψεύσεων και απογοητεύσεων.
Συντηρούμε ένα ψυχικό κενό από την πεποίθηση και μόνο ότι δεν υπάρχει έγκυρη και ασάλευτη αξία καθώς και αδιάψευστη αλήθεια – ακριβώς γιατί έχουμε αναπτύξει ένα ψυχικό κόσμο με απόλυτα ατομικές αξίες χωρίς εξωτερικά σημεία αναφοράς και γιατί δεν έχουμε την δύναμη να πούμε αυτό που πραγματικά θέλουμε να εκφράσουμε την αλήθεια μας.
Διαιωνίζουμε την μοναξιά μας μια μοναξιά αφόρητης, μια μοναξιά που χαρακτηρίζει τα δισεκατομμύρια των ανθρώπων που παλεύουν πάνω στην εύθραυστη γήινη φλούδα του πλανήτη για ένα κομμάτι ψωμί και μια ψευδαίσθηση αγάπης «που τα αναζητούν από την εναλλασσόμενες εξουσίες, που απεδείχθησαν και αποδεικνύονται ανίκανες να τα προσφέρουν.
Δισεκατομμύρια ανθρώπων, που ζουν ναυαγοί σε μοναχικές σχεδίες που εκβράζονται σε αφιλόξενες ακτές για να συντριβούν τελικά στο βράχο του κακού.
Η ζωή μας κατέληξε να είναι μια πορεία με γεύση θανάτου που δικαιώνει τους θεωρητικούς του Πεσιμισμού και τους φιλοσόφους του άθεου υπαρξισμού.
Ο Σοπενχάουερ, ο μεγάλος θεωρητικός της απαισιοδοξίας, έγραψε κάποτε πως για να γλυτώσουν οι άνθρωποι από την ύπαρξη που είναι η πιο βαριά δυστυχία θα πρέπει να ανατινάξουν τον κόσμο με μια τεράστια έκρηξη.
Ο λόγος του αποδείχθηκε προφητικός. Οι άνθρωποι με το αποκορύφωμα της δημιουργικότητας τους, την πυρηνική επιστήμη, προπαρασκευάζουν αυτή την τελική, την οριστική έκρηξη. Όμως για μας που βρισκόμαστε στην αντιπέρα όχθη γνωρίζουμε ότι στην ζωή του κάθε ατόμου υπάρχει μια στιγμή εξέχουσας ψυχολογικής σημασίας στην οποία «ανακαλύπτουμε» την μοναδικότητα μας.
Είναι η στιγμή της «αφύπνισης» το μέγεθος και το εύρος αυτής της στιγμής είναι αυστηρά συνυφασμένο με την διεύρυνση της συνειδητότητας του καθένα μας ξεχωριστά.
Και η μαγκιά μας επιτρέψτε μου αυτή τη λέξη είναι να μην αφήσουμε ή καλλίτερα να μην επιτρέψουμε στις απαιτήσεις του συνόλου που οδηγούν σε μια ισοπέδωση των σχέσεων και των κανόνων να βιάσουν την μοναδικότητα μας και να μας καταστρέψουν αυτήν την μαγική στιγμή της αφύπνισης που εμπεριέχει το «Έλεος Εκείνου» που η σημερινή κοινωνία διαχρονικά και συστηματικά απορρίπτει.
Βιβλιογραφία:
Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος « Ο Σύγχρονος άνθρωπος»,
Ε.Μ. Παπανούτσος « Η Κρίση του Πολιτισμού μας»
Ρενέ Γκεσόν « Η Κρίση του Σύγχρονου Κόσμου»
